Ο Ασωπός και ο πραγματικός εχθρός του Λαού






Του Γιάννη Ζαμπετάκη,
Αναπληρωτή Καθηγητή Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ

Ο τίτλος αυτού του άρθρου είναι μια παράφραση του τίτλου ενός θεατρικού έργου του Ερρίκου Ίψεν, «΄Ενας Εχθρός του Λαού» και έχει βασιστεί σε ένα κείμενό μου που έγραψα το 2013. 
Ο Ίψεν έγραψε το θεατρικό έργο αυτό το 1882, και ουσιαστικά μιλούσε για τον Ασωπό, για τις Σκουριές, για την Μεσσαπία, για τον κόλπο του Μεξικού, για το εξασθενές χρώμιο στο Hinkley της Καλιφόρνιας και τόσα άλλα περιβαλλοντικά εγκλήματα…
Στο έργο του Ίψεν όλα ξεκινούν όταν ο γιατρός μιας λουτρόπολης, ο Θωμάς Στόκμαν, βρήκε ότι το νερό της πόλης του ήταν μολυσμένο με πλήθος παθογόνων μικροοργανισμών. Η χημική/μικροβιολογική ανάλυση που έκανε πιστοποίησε τους φόβους του: το νερό της λουτρόπολης ήταν επικίνδυνο. Ως γιατρός, έπρεπε να σώσει τους ανθρώπους! Ως πολίτης της λουτρόπολης έπρεπε να σωπάσει για να μην κάνει ζημιά στα λουτρά και στα έσοδα από τον τουρισμό…
Αποφάσισε να μην σωπάσει! Αποφάσισε να βάλει τον άνθρωπο σε πρώτη προτεραιότητα. Κι ας βρήκε απέναντί του ένα αδιαπέραστο τείχος: πολιτικούς, δημαρχιακούς άρχοντες, διαπλεκόμενο τύπο και κοντόφθαλμους μικροαστούς. Ο Θωμάς Στόκμαν, μέσα από τη φαντασία και την πένα του Ίψεν, δείχνει ακόμη και σήμερα πώς πρέπει να ενεργούμε σε περιβαλλοντικά εγκλήματα που αφορούν το νερό και τη διατροφική αλυσίδα (φευ!). Λεπτομέρεια: στο μνήμα του Ίψεν έστησαν μια αξίνα: σύμβολο για τον άνθρωπο που έσκαψε βαθιά στην ανθρώπινη ψυχή.
Ελλάδα, Οκτώβρης 2013, στη Δανία του Νότου (το θυμάστε το ευφυολόγημα του Γ.Α.Παπανδρέου Jr ;), σε μια χώρα που είχαμε (τότε, το 2013) εδώ και 4 χρόνια υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) και που ακόμη το ζητούμενο και αιτούμενο ήταν και είναι η εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης.
Τι ξέραμε λοιπόν το 2013 γι’ αυτό που το ίδιο το ΥΠΕΚΑ έχει ονομάσει περιβαλλοντικό έγκλημα (σε σχετική ημερίδα στις 7.12.2009);
Τα δεδομένα:
  1. (Τουλάχιστον) «προβληματική» αδειοδότηση ρυπαντών (από Περιφέρειες και ΥΠΕΚΑ),
  2. (Τουλάχιστον) «ελλιπείς» έλεγχοι σε περιβάλλον, νερό και τρόφιμα (από ΕΥΕΠ, ΕΦΕΤ, Περιφέρειες, υπουργείο Υγείας)
  3. Ελλιπής νομοθεσία για νερό και τρόφιμα (τόσο σε ελληνικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο)
Σ’ αυτό το πλαίσιο, καλούμαστε να ενεργήσουμε και να μελετήσουμε την επίδραση της ρύπανσης στη διατροφική αλυσίδα και στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και να σταματήσουμε τους ρυπαντές να …ρυπαίνουν. Για να γίνει αυτό, σε μια ευνομούμενη πολιτεία τρία είναι τα εργαλεία: η (ακαδημαϊκή) έρευνα, οι (κρατικοί) έλεγχοι και η δικαιοσύνη. Και τα τρία υπολειτουργούν…
Η έρευνα λοιπόν έχει δείξει τη σχέση ανάμεσα σε ρυπασμένο νερό και τρόφιμα. Η έρευνα έχει δείξει πώς το ρυπασμένο με εξασθενές χρώμιο νερό προκαλεί καρκίνο. Οι έλεγχοι (αν και ελλιπείς) έχουν ταυτοποιήσει μερικούς ρυπαντές. Το «μπαλάκι» τώρα είναι στο μέρος της δικαιοσύνης: Πώς θα εφαρμόσουμε την περιβαλλοντική ευθύνη και θα τιμωρηθούν οι πραγματικοί ένοχοι.
Φωτεινό διεθνές παράδειγμα αποτελεί ο εισαγγελέας Felice Casson στην Ιταλία, ο οποίος τόλμησε να επιβάλει βαριά πρόστιμα στους ρυπαίνοντες τη θάλασσα στη Βενετία το 2005 (έχουμε γράψει σχετικά από τις 29.5.2009). Σήμερα, το παράδειγμα του Felice Casson είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Αλλά, για να μπορέσει να δράσει η δικαιοσύνη θα πρέπει να έχει αδιάσειστα στοιχεία για το …έγκλημα. Όπως σε ένα φόνο, πρέπει πρώτα να πάρει αποτυπώματα η σήμανση και μετά να επιτραπεί η μετακίνηση αντικειμένων, έτσι και σε ένα περιβαλλοντικό έγκλημα πρέπει πρώτα να πάρουμε δείγματα και χημικές μετρήσεις (π.χ. χώματος, υπόγειου υδροφορέα) και μετά να ξεκινήσουμε εργασίες αποκατάστασής του. Διότι αν αρχίσει πρώτα η αποκατάσταση του υπόγειου υδροφορέα (όπως δήλωσε το ΥΠΕΚΑ στις 26.9.2013 και όπως θέλει σήμερα 6.6.2017 το ΥΠΕΝ να κάνει), τότε τα πειστήρια του περιβαλλοντικού εγκλήματος θα έχουν χαθεί. Και τότε, πώς θα εφαρμοσθεί ο Νόμος;
Και το θέατρο συνεχίζεται: 6 Ιούνη 2017…
Η πολιτειακή, πολιτική και Ελληνορθόδοξη ηγεσία μαζεύτηκε σήμερα στον Ασωπό για να εξαγγείλει μέτρα που έχουν χιλιο-εξαγγελθεί…
Τα ερωτήματα όμως παραμένουν αναπάντητα:
  1. Με τα βιομηχανικά απόβλητα τι γίνεται; Πού θάβονται σήμερα;
  2. Με το γραφείο Επιθεωρητών Περιβάλλοντος που θα άνοιγε στα Οινόφυτα τι γίνεται; Αληθεύει ότι το σώμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος οδεύει προς …κατάργηση; Αν κρίνουμε από την επιλογή ΥΠΕΝ του δικηγόρου που επιλέχθηκε στις Σκουριές για την επιδιαιτησία, τότε, μόνο απαισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε…
  3. Σχετικά με το νομικό όριο για εξασθενές χρώμιο στο πόσιμο νερό, πότε θα εισακουσθούν οι εισηγήσεις του Συνηγόρου του Πολίτη; Πότε θα νομοθετήσει η Πολιτεία;
  4. Τέλος, με την χρήση ποιου νερού παράγονται σήμερα τα τρόφιμα βολβοί; Η έρευνά μας έχει δείξει πέρα από κάθε αμφιβολία και αμφισβήτηση ότι τα βαρέα μέταλλα μπορούν να περάσουν από το αρδευτικό νερό στη τροφική αλυσίδα. H πολιτεία γιατί κωφεύει επ’ αυτού;
Ο πολυετής αγώνας των ενεργών κατοίκων στον Ασωπό μάλλον απέτυχε αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος! Αλλά πέτυχε να δείξει όλα τα παραπάνω και να διατυπώσει αυτά τα ερωτήματα…
Στην πορεία του Αγώνα αυτού χάσαμε ένα Φίλο και Σύντροφο από καρκίνο…Τον Θανάση τον Παντελόγλου, ή τον My Dear Watson, όπως τον αποκαλούσα χαϊδευτικά.
Κερδίσαμε όμως μερικές δυνατές φιλίες.
Μα πάνω από όλα, το πιο μεγάλο κέρδος ήταν ότι μάλλον καταφέραμε να δείξουμε και σε άλλους συναγωνιστές στην Ελλάδα ότι οι περιβαλλοντικοί αγώνες είναι δύσκολοι και μακροχρόνιοι…
Με αυτούς τους νέους συντρόφους στην Εύβοια, στο Ναύπλιο, στις Σκουριές συνεχίζουμε τον αγώνα για να κάνουμε τον βίο μας αξιοβίωτο, όπως έλεγε ο Θανάσης!
Θανάση, είμαι σίγουρος ότι μάλλον υπομειδιάς σήμερα από εκεί ψηλά! Και εγώ το ίδιο…
Όλα τριγύρω αλλάζουνε και όλα τα ίδια μένουν…
Γιάννης Ζαμπετάκης (Αναπληρωτής Καθηγητής Χημείας Τροφίμων, ΕΚΠΑ)

Στο διαδίκτυο
  1. Προετοιμασ​ία Συνολικής Λύσης για τον Ασωπό – Δήλωση υπουργού αναπληρωτή ΠΕΚΑ, Σταύρου Καλαφάτη (26.9.2013).
  2. Η Δίκη του «Erika»
  3. Οδηγία 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας
  4. The Greek Hinkleys: Pollution has no borders
  5. Στιγμές από την ημερίδα για το περιβαλλοντικόέγκλημα (7.12.2009)
  6. Παρέμβαση του Συνηγόρου για τη θέσπιση διακριτού ορίου για το εξασθενές χρώμιο στο πόσιμο νερό
Βιβλίο
Επιστημονικές μελέτες
  1. Concentration Levels of Trace Elements in Carrots, Onions, and Potatoes Cultivated in Asopos Region, Central Greece 
  2. The uptake of nickel and chromium from irrigation water by potatoes, carrots and onions
  3. Oral ingestion of hexavalent chromium through drinking water and cancer mortality in an industrial area of Greece – An ecological study




https://www.presspublica.gr









------------------------------
Οι αναρτήσεις που γίνονται από το διαδίκτυο τα κείμενα και οι φωτογραφίες πάντα με την αναφορά της πηγής , θεωρώ ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα παρακαλώ ενημερώστε με για την αφαίρεση τους. Αναρτήσεις η αναδημοσιεύσεις, από άλλες πηγές που αναρτώνται σε αυτό το blog εκφράζουν αυτούς που τα υπογραφούν. Σχόλια που δημοσιεύονται σε αυτό το blog εκφράζουν αυτούς που τα γράφουν.

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ

Δρομολόγια τοπικής συγκοινωνίας

Οι Ταναγραίες κόρες (Tanagra figurine)

Η λίστα της ντροπής!! Δείτε αναλυτικά τους μισθούς που έδινε η ΕΡΤ!!!